Sözcük türleri içinde öğrencilerimizin en çok zorlandığı zarflar konusudur diyebiliriz. Bu yüzden zarfları daha açıklayıcı daha detaylı anlatmaya karar verdik. TYT, KPSS ve LGS’de hemen her yıl bu konudan bir soru çıktığından zarfları iyi öğrenmeniz gerekmektedir.

ZARFLAR (BELİRTEÇLER)

Fiilerin fiilimsilerin sıfaların ya da kendisi gibi zarf olan sözcüklerin anlamlarını “yer-yön, ölçü-miktar, durum, zaman ve soru” kavramlarıyla açıklayan sözcüklerdir.

1. DURUM ZARFLARI

Fiilleri veya fiilimsileri, nitelik, sebep, kesinlik, olasılık, yineleme, yaklaşıklık gibi anlamlarla belirten zarflardır. Fiile nasıl sorusunu sorarak buluruz.

• Manş denizini yüzerek geçti (Nitelik)
• Bu gece yıldızlar pırıl pırıl yanıyordu (Nitelik)
• Öfkeyle kalkan, zararla oturur.(Nitelik)
• Ağlamaktan göz pınarları kurudu (Sebep)
• Tüm bu acılara onu sevdiği için katlanıyor(Sebep)
• Seven bu gönül seni asla terk etmeyecek(Kesinlik)
• Bahar rüzgarının şarkısı hiç susmaz burada (Kesinlik)
• Şu an belki kuşlar bizim şarkımızı söylüyordur(Olasılık)
• Adana ‘ya geldiğinde herhalde bizimle kalır(Olasılık)

UYARI: Bazı durum zarflarını niteleme sıfatları ile karıştırmamak gerekir.

• Büyük insanlar her zaman büyük düşünür.
• Soğuk insanlara ben de soğuk davranırım
• İyi bir üniversiteyi kazanmak için sınavlara iyi çalışmalısın.

Yukarıdaki cümlelerde ilk altı çizili sözcük sıfat ikincisi ise zarftır.

Örnek Soru:

I. Bir daha benimle böyle konuşma.
II. Oyun dediğin işte böyle oynanır.
III. Gerçek dost böyle günlerde belli olur.
IV. Netlerinin artması için soruyu böyle çöz.
V. Annene böyle davranamazsın.

Yukarıdaki dizelerin hangisinde “böyle” sözcüğü diğerlerinden farklı bir tür ve görevde kullanılmıştır?

A) I.    B) II.     C) III.    D) IV.    E) V.

Çözüm Videosu:

2) YER-YÖN  ZARFLARI (Nere(ye)?)

Fiilleri veya fiilimsileri yer-yön bakımından belirten zarflardır. “Nereye” sorusu sorularak kolayca bulunur.

• Aşağı tükürsen sakal, yukarı tükürsen bıyık.
• Küçücük çocuğu hemen yukarı çıkardık.
• Odasının penceresinden içeri baktım.
• Biraz yürüdükten sonra geri dönmüş.
• Araba çok fazla ileri gitmiş.
• Az beri gelirsen arkadaşında oturur.

UYARI: Yer-yön zarfları çekim eki alırsa adlaşır.

• Işık,perdenin kenarından içeri sızıyordu.(Zarf)
• Işık,perdenin kenarından içeriye sızıyordu.(Ad)

UYARI: Bazı yer-yön zarflarını işaret sıfatları ile karıştırmamak gerekir.

• Aradığını yukarı katta bulamayınca yukarı çıkmış. (İlki sıfat, 2. si zarf)
• Aşağı mahallede gürültü olunca, apartman sakinleri aşağı inmiş.  (İlki sıfat, 2. si zarf)
• İçeri zili çalınca öğrenciler içeri girdi.  (İlki sıfat, 2. si zarf)

Örnek Soru:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer-yön bildiren sözcük zarf değildir?
A) Pencereden aşağı bakıyor.
B) Çocuklar, lütfen içeri girin.
C) Biraz ileri gitsen iyi olur.
D) Orada durma beri gelsene.
E) Çok geldin, biraz geriye git.

Çözüm Videosu:

3) ZAMAN  ZARFLARI (Ne zaman?)

Fiillerin veya fiilimsilerin anlamını zaman bakımından sınırlandıran sözcüklerdir. “Ne zaman” sorusu sorularak kolayca bulunur.

• Onu daha önce hiç böyle görmemiştim.
• Mehtabı seyrederdik geceleyin buralarda.
• Bu akşam rüyamda Leyla’yı gördüm.
• Biz her gece uğultularını dinlerdik rüzgarların.
• Benim doğduğum köyleri geceleri eşkıyalar basardı.
• Bugün çalışan, yarın rahat eder.

UYARI: Bazı zaman anlamlı sözcükler belirtme durum ekini alırsa adlaşırlar.

• Bu akşam akşamı seyredeyim bakışlarında. (Altı çizili sözcük artık isimdir)
• Ne sabahı göreyim,ne sabah görüneyim. (Altı çizili sözcük artık isimdir)

Örnek Soru:

I. Güneş, herkesin üzerine eşit doğar ama gül başka leş başka kokar.
II. Gece, gündüzü kendisine gömüyordu ama gündüz geceyi ifşa ediyordu.
III. Şimdi özlediğim yerden uzanayım sana, sustuğum şiirden sarılayım boynuna.
IV. Kim bilir kaç kişi ayrı yataklarda, birbirine sarılarak uyuyordur.
V. Uzaktan seviyorum seni kokunu alamadan, boynuna sarılamadan, yüzüne dokunamadan.

Numaralanmış cümlelerden hangisinde altı çizili sözler zarf değildir?

A) I.    B) II.     C) III.     D) IV.     E) V.

Çözüm Videosu:

4) ÖLÇÜ-MİKTAR ZARFLARI (Ne kadar)

Fiilleri, fiilimsileri, sıfatları veya kendisi gibi zarf olan sözcükleri ölçü-miktar bakımından sınırlandıran sözcüklerdir. “Ne kadar” sorusu sorularak kolayca bulunur.

• Çok bilen çok yanılır.
• Sen burada biraz bekle.
• En güzel yıllarımı onun için harcadım. ( “en” bu cümlede sıfatın zarfıdır)
• Daha güzel bir dünya için çok çalışmalıyız. ( “daha” bu cümlede sıfatın zarfıdır)
• Sahilde fazla güneşlendiği için yanmış.
• Soruları çözerken daha dikkatli olmalısın. ( “daha” bu cümlede “dikkatli olmak” birleşik fiilinin zarfıdır)

UYARI: Bazı ölçü – miktar zarflarını belgisiz sıfatlar ile karıştırmamak gerekir. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden ilki belgisiz sıfat, ikincisi ise ölçü – miktar zarfıdır.

• Çok insan bunu başarmak için çok çalışıyor.
• Fazla para insanı fazla rahatsız eder.

UYARI: “Daha” sözcüğü bir fiilin önünde olduğunda zaman zarfı, kendi gibi zarf olan bir sözcüğün önünde olduğunda ölçü-miktar zarfı olur.

• Daha iyi bir insanı bulabilmek için daha evlenmemiş. (İlki ölçü-miktar zarfı, ikincisi zaman zarfı)
• Bizimle daha sakin konuşuyordu. (ölçü-miktar zarfı)
• Eve daha gelmemiş. (Zaman zarfı)

Örnek Soru:

“Miktar zarfı” fiille, fiilimsiye, sıfata veya zarfa sorulan “Ne kadar?” sorusuna cevap verir.
Örnek:
– Havalar çok soğuyacakmış. (miktar zarfı)
Buna göre aşağıdakilerden hangisinde miktar zarfı yoktur?
A) Beni biraz düşün ne olur!
B) Benimle fazla ilgilenmedi.
C) Onu ne kadar seviyorsun?
D) Aslında onu pek sevmedi.
E) Derse epeyce çalışmıştı

Çözüm Videosu:

5) SORU  ZARFLARI

Fiilleri ya da fiilimsileri soru yoluyla açıklayan sözcüklere soru zarfı denir.

• Ne zaman bu hayaller bir gün gerçekleşecek?
• Neden böyle düşman görünürsünüz / Yıllar yılı dost bildiğim aynalar?
• Bu viran yerde nasıl yaşıyorsunuz?
• Yolun bitmesine ne kadar kaldı?
• Ne zaman bir köy türküsü duysam / Şairliğimden utanırım.”
• Niçin gökyüzü bu kadar mavi görünür?
• Neden saçların beyazlamış arkadaş?

UYARI: “Ne” soru sözcüğü cümle içinde soru sıfatı ve soru zamiri olarak kullanılacağı gibi soru zarfı da olabilir. Birbirinden nasıl ayırt edeceğinizin taktiğini de verelim: “Ne” sözcüğü cümlede “niçin” anlamındaysa zarftır. Ne sözcüğünün üzerine cümlede “-ler” ekini getirdiğimizde anlamlı oluyorsa zamirdir. “Ne” sözcüğünün yerine cümlede “hangi” sözcüğünü getirebiliyorsan sıfattır. Ne… ne biçiminde ikili kullanıyorsa bağlaçtır.

• O karanlık sularda ne gördün? (Zamir)
• Hiçbir şey olmamış gibi ne susuyorsun?(Zarf)
• Benimle ne konuda konuşacaksın?(Sıfat)
• Gel ecel, ne korkarsın sarı çehremden benim? (Zarf)
• Ne bilsin, alemde ne mevsimdir.(Zarf-zamir)
• Ne ağlarsın benim zülfü siyahım.(Zarf)
• Şu dünyada ben ne insanlar gördüm. (Sıfat)
• Ne eve geliyor ne okula gidiyor. (Bağlaç)
• Ne beni dinliyor ne babasını dinliyor. (Bağlaç)

UYARI: “Nasıl” soru sözcüğü bir ismi belirtirse soru sıfatı, fiil ya da fiilimsiyi belirtirse soru zarfı olur.

• Onun nasıl bir insan olduğunu nasıl anlayabilirim? (İlki sıfat, ikincisi zarf)
• Gurbette nasıl bir hayat sürdüğünü nasıl bilmiyorsun? (İlki sıfat, ikincisi zarf)

Örnek Soru:

Aşağıdaki dizelerin hangisinde soru anlamı bir soru zarfıyla sağlanmıştır?

A) Mermerlerin nabzında hâlâ çarpar mı tekbir?
B) Sana mağazadan nasıl bir kıyafet alayım?
C) Bunu niçin yapmadığını sana söyledi mi?
D) Ev hediyesi olarak ne getirmiş sana?
E) Bu senin sorumsuzluğun ne kadar sürecek?

Çözüm: A seçeneğinde “mı” soru edatıyla,  B seçeneğinde “nasıl” soru sıfatıyla, C seçeneğinde “niçin” soru zarfıdır ancak cümleye soru anlamını katan “mi” soru edatıdır, D seçeneğinde “ne” soru zamiriyle, E seçeneğinde “ne kadar” soru zarfıyla sağlanmıştır.

Cevap: E

Çözüm Videosu:

 

ÖRNEK SORULAR

1. Dalıveriyoruz arada bir (I)
İkimiz de aynı şeyi (II) düşünüyoruz belki (III)
Gülüşerek (IV) başlıyoruz söze
Bir şey var aramızda
Onu buldukça kaybediyoruz isteyerek(V)

Bu şiirde numaralanmış sözcüklerden hangisi zarf (belirteç) görevinde kullanılmamıştır?

A) I.    B) II.     C) III.      D) IV.     E) V.

2. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ikileme diğerlerinden ayrı bir görevde kullanılmıştır?

A) Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden.
B) Senden ses seda çıkmadı, ben de sattım.
C) Kılık kıyafet kanununa uymuyorsun sen.
D) Senden hiçbir zaman ilgi alaka görmedim.
E) Allah sana akıl fikir versin, ne diyeyim?

3. Aşağıdakilerden hangisinde “çok” sözcüğü zarf olarak kullanılmamıştır?
A) Duru, nedense çok çabuk pes etti.
B) Bu yıl sınava çok çalışacağım.
C) O, çok saygılı terbiyeli bir kızdı.
D) Burada çok fazla zaman harcama.
E) Bu yaşıma kadar çok insan tanıdım.

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru anlamı zarfla sağlanmamıştır?
A) Bu yıl okul ne zaman açılacak?
B) Onu nasıl kazandığını dedi mi?
C) Neden gidip kendin almıyorsun?
D) Memleketini ne kadar özledin?
E) Orada ne ağlayıp duruyorsun?

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük görev bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) Oradan bana ne bakıp duruyorsun?
B) Araba kullanmayı nasıl öğrendin?
C) Niye kendine bir elbise almıyorsun?
D) Niçin annenin sözünü dinlemiyorsun?
E) Bu güzel şapkayı nereden aldın?

6. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ayraç içindeki zarfın örneği yoktur?
A) Arabayı hızlı sürüyorsun. (Durum zarfı)
B) Akşamları parkta yürürüm. (Zaman zarfı)
C) Attığı taş pencereden içeriye girdi. (Yer – yön zarfı)
D) Derslerine fazla çalışmıyor. (Miktar zarfı)
E) Neden annenin sözünü dinlemiyorsun? (Soru zarfı)

Cevap Anahtarı:

1.  B   2. A   3. E   4. B  5. E  6. C

Ayrıca bakınız: Zarflar, Edatlar, Bağlaçlar, Edatlar LGS E-Kitap (Muhsin KÖKTÜRK)

Ayrıca bakınız: Türkçebaz soruları video çözümleri