Tanzimat Öncesi Türk Edebiyatı Test Soruları Çöz

1. “Orhun Yazıtları” için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Türklere ait ilk yazılı ürünler olarak kabul edilir.
B) Göktürk devleti yöneticileri tarafından diktirilen anıt yazılardır.
C) İslamiyetin kabulünden önceki sözlü edebiyat ürünlerini günümüze ulaştıran kaynaklardır.
D) Göktürklerle Çinliler arasındaki ilişkileri aydınlatan tarihi bir kaynak değerine sahiptir.
E) Her türlü duygu ve düşünceyi anlatan, yabancı sözcüklere gereksinme duymayan gelişmiş bir dille yazılmışlardır.

2. Aşağıdakilerden hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) Türklerin ilk şairlerine, “ozan” denirdi.
B) Koşuklar, eski Türk edebiyatının lirik ve pastoral şiirleridir.
C) Çok eskiden ozanlar, şiirlerini kopuz adı verilen Türk sazı ile söylerlerdi.
D) İslamiyet öncesi Türk edebiyatında şiirler aruz ölçüsü ile yazılmıştır.
E) İslamiyet öncesi Türk edebiyatında başlıca konular din, sevgi, doğa ve ölümdür.

3.
I. Saka Türkleri’nin, Makedonya hükümdarı İskender’le yaptığı savaşlar anlatılır.
II. Hun hükümdarı Mete’nin, Orta Asya’da Türk birliğini Ve Hun imparatorluğu’nu kurması anlatılır.
III. Uygurlar’ın, Moğolya’dan Çin’in Kansu eyaletine ve Doğu Türkeli’ne göçleri anlatılır.
IV. Göktürkler’in, demirden bir dağı eriterek kendilerine yol açmaları ve büyük bir devlet kurmaları anlatılır.
Aşağıdaki Türk destanlarından hangisi, bu özetlemelerde söz konusu edilmemiştir?

A) Şu
B) Göç
C) Ergenekon
D) Oğuz Kağan
E) Alp ErTunga

4. Aşağıdakilerin hangisinde, İslamlıktan önceki Türk edebiyatı ürünleri bir arada verilmiştir?

A) Şu, Gılgamış, Oğuz Kağan, Bozkurt
B) Ergenekon, Şu, Türeyiş, Gılgamış
C) Alp Er Tunga, Şehname, Ergenekon, Türeyiş
D) Oğuz Kağan, Alp Er Tunga, Ergenekon, Türeyiş
E) Alp Er Tunga, Oğuz Kağan, Gılgamış, Manas

5. Yusuf Has Hacip‘in “Kutadgu Bilig” adlı eseri için, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) XI. yüzyılda, mesnevi biçiminde yazılmıştır.
B) “Siyasetname” türünün ilk örneklerinden sayılır.
C) Sözlü Türk edebiyatı ürünlerini günümüze getirmesiyle tanınır.
D) İslamlıktan sonraki Türk edebiyatının, bilinen ilk eseridir.
E) Hakaniye lehçesiyle ve aruz ölçüsüyle yazılmıştır.

6. Gazel şairi; birinci beyitte sevgilisinin lütfuna teşekkür eder; ikinci beyitte dünyanın siyasal durumunu beğenmez; üçüncü beyitte kendi şairlik gücünün yüceliğini abartarak över; dördüncü beyitte, ilk beyitin tersine, sevgilisinin vefasızlığını dile getirir; beşinci beyitte de -eğer nazire ise- kendi kendisine üçüncü kişi gibi seslenerek, bir başkasının gazeline nazire söylediği için övünme hakkı çıkarırdı. Onun için önemli olan, her beyitin ikinci dizelerinin uyaklı olmasıydı.
Bu parçada “gazel şairi’nin asıl eleştirilen yönü, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Konuyu, uyağa göre arayıp bulması
B) Konu bütünlüğünü dikkate almadan yazması
C) Kendini övmek amacıyla şiir yazması
D) Aynı gazelde, sevgiliyi hem övmesi, hem yermesi
E) Duygularını abartarak dile getirmesi

7. Aşağıdakilerden hangisinde, yalnızca nesirleriyle tanınan Divan edebiyatı yazarları bir arada verilmiştir?

A) Naima, Mercimek Ahmet, Şeyhi, Nabi
B) Evliya Çelebi, Ali Şir Nevai, Sinan Paşa, Fuzuli
C) Kâtip Çelebi, Sinan Paşa, Veysi, Ali Şir Nevai
D) Sinan Paşa, Kâtip Çelebi, Nergisi, Fuzuli
E) Evliya Çelebi, Kâtip Çelebi, Sinan Paşa, Naima

8. Özellikle gazel ve kaside biçiminde şiirleriyle tanınır. Azerice, Arapça ve Farsça divanları vardır. Hazreti Muhammed için, “Su Kasidesi” adlı bir naat yazmıştır. Coşkun bir lirizmle dindışı konuları, aşk acısını, yalnızlığı, çaresizliği şiirleştirmiştir. Süslü nesir örneği sayılabilecek “Şikâyetname” adlı bir yapıtı da vardır.
Bu parçada sözü edilen Divan şairi, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Baki
B) Nabi
C) Nefi
D) Şeyhi
E) Fuzuli

9. Padişah IV. Murat zamanında, 17. yüzyılda yaşamıştır. Divan edebiyatında, konu bakımından birbirine zıt diyebileceğimiz iki türde (kaside ve hicviye) yetkin örnekler vermiştir. Kasidelerinin aksine, gazellerinde sade sayılabilecek bir dil kullanmıştır. Padişahın yakını olmuş; ama Sadrazam Bayram Paşa’yı hicveden bir şiirinden dolayı, yine padişahın emriyle boğdurulmuştur.
Bu parçada tanıtılan Divan şairi, kimdir?

A) Nefi
B) Baki
C) Nabi
D) Nedim
E) Fuzuli

10.
Esrarını Mesnevi’den aldım
Çaldımsa da miri malı çaldım

Bu beyit, XVIII. yüzyılda yaşayan bir Divan şairine aittir. Ünlü Mesnevi’sinin sonunda bu dizelere yer verir. Kendisi de bir Mevlevi olan şair, böylece, eserinin esrarını (özünü) Mevlana’nın Mesnevisinden aldığını; ama aslında, Mevlana’nın eserini miri malı (kamu malı) saydığını belirtmiş olur.
Bu parçada sözü edilen Divan şairi ve onun eseri, aşağıdakilerden hangisinde belirtilmiştir?

A) Nabi: Hayrabad
B) Âşık Paşa: Garipname
C) Şeyh Galip: Hüsn ü Aşk
D) Süleyman Çelebi: Mevlid
E) Fuzuli: Leyla ile Mecnun

11. Aşağıdakilerden hangisi Divan ve Halk edebiyatlarının ortak özelliği sayılabilir?

A) Gazel, kaside, mesnevi gibi nazım şekillerinin kullanılması
B) Şiirsel ürünlerin müzik eşliğinde dile getirilmesi
C) Yaşamdan kopuk, soyut bir sanat anlayışının benimsenmesi
D) Nazımla yaratılan eserlere karşılık düzyazı ürünlerinin az olması
E) Yarım uyakla ve hece ölçüsüyle şiirler söylenmesi

12. Aşağıdakilerden hangisi, Dede Korkut Hikâyeleri‘nin özelliklerinden biri değildir?

A) Müslüman Oğuzların eski çağlardan sürüp gelen destansı serüvenleri işlenmiştir.
B) Sözlü gelenekle yayılan halk hikâyelerinin nazım nesir karışık anlatım özelliği görülür.
C) Öteki halk hikâyelerinden ayrı olarak güçlü bir sanatçının üslubu, buluş ve deyiş özellikleri vardır.
D) İlk islami Türkçe ürünlerden biri olan eserin manzum bölümleri aruz ölçüsüyle yazılmıştır.
E) Bir bölümü masal biçiminde söylenen hikâyelerde, Eski Yunan mitolojisinden ve destanlarından izler, motifler vardır.

13. (I) Yunus Emre, XIII. – XIV. yüzyıllarda yaşamıştır. (II) “Risalet-ün Nushiye (Öğütler Kitabı)” adlı bir mesnevisi vardır. (III) Bugün “Yunus Emre Divanı” adıyla bilinen eseri, ölümünden sonra başkaları tarafından düzenlenmiştir. (IV) Tasavvufi tanrı aşkı, evrensel insan sevgisi, kardeşlik… temalarını işlemiştir. (V) Aruz ölçüsünü kullanmayan Yunus Emre, böylelikle hece ölçüsünün benimsenip yerleşmesini sağlamıştır.
Bu parçanın numaralanan cümlelerinden hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) I.      B) II.      C) III.      D) IV.        E) V.

14. …… belirleyici özelliklerini şöyle sıralayabiliriz: Bu, okumamış halk tabakasından çıkan kişilerin yarattığı sözlü bir edebiyattır. Bilinen bir yaratıcısı vardır; ama onlar belli bir eğitimden ve öğretimden geçmiş değildir. Sanatçı,yaşam ve yaşantısını, yazıya dökmeden, içinden geldiği gibi biçimlendirmiştir. Duyuş, düşünüş ve deyişiyle geniş yığınların sesi olmaya çalışmıştır şair. Konu alanıyla, düşünce örgüsüyle ve duygusal yapısıyla halk yaşamının aynası olmuştur.
Bu parçanın başında boş bırakılan yere, aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Divan edebiyatının
B) Âşık edebiyatının
C) Tasavvufi Halk edebiyatının
D) Ortak (anonim) Halk edebiyatının
E) İslamlıktan önceki Türk edebiyatının

15. Halk şiir geleneğinin ölçüleri, arı-duru-özentisiz deyişleri, ses ve ahenk olgunluğu, insancıl aşkları ve yaşama sevinciyle Âşık edebiyatının en üstün değeri olmuştur. Her büyük sanatçı gibi halkın benimsediği eserleri, türküler ve ezgiler eşliğinde Anadolu’nun her yerinde sevilip tutunmuştur. 17. yüzyılda, Toroslarda Türkmen aşiretleri arasında yaşadığı bilinen bu halk ozanı, Yunus Emre’nin ulaştığı yüceliğe başka bir yoldan ulaşan tek halk sanatçısıdır.
“Yunus Emre’nin ulaştığı yüceliğe, bir başka yoldan ulaşan” halk sanatçımız, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Karacaoğlan
B) Köroğlu
C) Emrah
D) Baybutlu Zihni
E) Âşık Veysel

CEVAP ANAHTARI

1. C    2. D     3. E     4. D     5. C     6. B     7. E      8. E     9. A     10. C     11. D    12. D    13. E    14. B     15. A