S-1) Masal türü hakkında bilgi veriniz. (10 p.)

S-2) Sanatsal ve öğretici metinleri içerik, dil ve anlatım özellikleri bakımından karşılaştırınız. (10p. )  

S-3) Aşağıdaki cümleleri yapıları bakımından inceleyiniz.( 15 p.)

A )  Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç.

B ) Atasözlerinin gelişim seyrine ilişkin değerlendirmeler ifade edilmiştir.

C )  Arabayla küçük tepenin yakınlarına kadar bir süre yolculuk ettik.

D ) Bazı anlatımlarda sadece gerçek anlamlı sözcüklerden yararlanılır, diyerek sözlerini bitirdi.

E )  Depremden ders çıkarılmazsa bu can kayıplarının artacağı bir gerçektir.

S-4 ) Aşağıdaki paragrafta kaç anlatım bozukluğu yapıldığını ( rakamla)  belirtiniz? (10 p)

“Depremzedelerin gereksinim duydukları tüm ihtiyaçları kısa zamanda karşılanacak.  Belki bazılarımız gereksinimlerini  dile getirmede  geç kalabilir.  Önemli olan, bizim ihtiyaç sahiplerine kısa zamanda ulaşmaktır. Bu arada, yapılan yardımların yerine, zamanında ulaşması da çok önemlidir. İhtiyaç sahiplerinin de yardım kabul etmedeki çekimserliği üzerlerinden atmaları gerekir. Birçok yardım malzemeleri yurdun dört bir yanından deprem bölgesine gönderilmektedir. Bu yardımlarla felaketzadelerin acıları bir parça da olsa azalacaktır. Millet olarak onların yanlarında olduğumuzu göstermemizin tam zamanı. Hiç değilse onlara sıcak dost elimizi uzatabilmeliyiz en azından. Acılarını acımız bilip onlara kucağımızı, yüreğimizi açmalıyız.”

S-5) Aşağıdaki cümledeki yazım yanlışı olan kelimeleri gösteriniz. (15 p.)

“ Laboratuar bekliyenler birazdan olacaklardan habersiz deneğlerine devam ediyorlardı. İçlerinden heran bir şeyler olacakmış gibi tedirgin olanlarda vardı asılında. Kapı açılıpta içeri birileri girince bütün bakışlar pür dikkat onlara çevirildi. Gelenler, 2’şerli guruplar halinde içeri girdiler ve içerisini yerlebir etdiler. Bazı saçmasapan konuşmalardan sonra dışarı çıktılar. İçerdekiler bulundukları yerleri terk etmediler. Dışarıdan ardarda patlamalar duyulmaya başlamıştı.”

S-6) Aşağıdaki paragrafta kaç fiilimsi olduğunu ( rakamla)  belirtiniz. (10 p.)

Yıllar önce  bir mahya defterim vardı, o deftere her sene bizim evin penceresinden görülen bütün camilerin ne mahya kurduklarını kaydederdim. Fakat bazıları, mesela Üsküdar’dakiler, uzak olduğundan babamın iki gözlü dürbününden yararlanırdım. Acaba her sene aynı cami, aynı günde, aynı mahyayı mı kurardı? İşte benim adı geçen mahya defterim bu tür soruları cevaplardı. Gençken çok özen gösterdiğim bu alışkanlığı şimdilerde terk etmiş olmanın verdiği hüznü yaşıyorum. Galiba bu hüzün ve duygusallık beni gittikçe esir almaya başlayacak ve ben mazinin sisli sayfalarında kaybolacağım bir süre sonra.

S-7 )  Türeme anında ünlü düşmesine uğramış sözcüklere beş örnek veriniz. ( 10 p.)

S-8) Aşağıdaki cümlenin ögelerini bulunuz. ( 10 p.)

“Saraçhanebaşı’ndaki yıllanmış Bozdoğan Kemeri’nin eteklerine yaslanmış eski bir medrese olan müze binası, bu tür sergilerle izleyicilerine geçmişten geleceğe uzanan ilginç köprüler kuruyor.”

S-9) Aşağıdaki boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz. ( 10 p.)

a ) İnsan dışındaki varlık ve kavramların konuşturulmasından meydana gelen edebi türe………..denir.

b ) Sait Faik, edebiyatımızda……………….tarzı öykücülüğün öncülerindendir.

c ) “ Kurak topraklarda nice sevdalar filizleniyor.” cümlesindeki…………………sözcüğünde ses olayı vardır.

d ) “ Uzun  yıllar sonra aramıza genç bir arkadaşımız daha katıldı.” cümlesinde fiil öznesine göre……………..fiildir.

e ) “ Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal!”   cümlesinin öznesi………………….dir.

CEVAPLAR:

S-1) Masal türü hakkında bilgi veriniz. (10 p.)

• Olağanüstü olaylar ve kahramanlar vardır.
• Yer ve zaman belirsizdir.
• Çoğunlukla miş’li geçmiş zaman kullanılır.
•  Genelde tekerlemelerle başlar.
• Masalın sonunda ders çıkarılır.
• Milli değil, evrenseldir.

S-2) Sanatsal ve öğretici metinleri içerik, dil ve anlatım özellikleri bakımından karşılaştırınız.  Öğretici metinlerde anlatıcı bilgi verme amacındadır. 3 p.

Sanatsal metinlerde anlatıcı estetik bir haz verme amacını taşır. 3 p.

 Öğretici metinlerde anlatıcı sözcükleri daha çok gerçek anlamlarıyla kullanmadan yana bir tavır takınır.  Yalın ve açık ifadeler kullanmadan yanadır. 2 p.

 Sanatsal metinlerde anlatıcı sözcüklerin yan ve mecaz anlamlarından olabildiğince faydalanmak ister. Sözcüklerin çağrışım güçlerini zorlar, onlara kendince yeni anlamlar yüklemeye çalışır. 2p.

S-3) Aşağıdaki cümleleri yapıları bakımından inceleyiniz.( 15 p.)

A )  Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç. ( Sıralı Cümle) 

B ) Atasözlerinin gelişim seyrine ilişkin değerlendirmeler ifade edilmiştir.( Birleşik cümle)

C )  Arabayla küçük tepenin yakınlarına kadar bir süre yolculuk ettik. (Basit Cümle)

D ) Bazı anlatımlarda sadece gerçek anlamlı sözcüklerden yararlanılır, diyerek sözlerini bitirdi.             ( Birleşik Cümle)

E )  Depremden ders çıkarılmazsa bu can kayıplarının artacağı bir gerçektir. (Birleşik Cümle)

Not: Her bir seçenek 3 p.

S-4 ) Aşağıdaki paragrafta kaç anlatım bozukluğu yapıldığını ( rakamla)  belirtiniz? (10 p)

“Depremzedelerin gereksinim duydukları tüm ihtiyaçları kısa zamanda karşılanacak.  Belki bazılarımız gereksinimlerini  dile getirmede  geç kalabilir.  Önemli olan, bizim ihtiyaç sahiplerine kısa zamanda ulaşmaktır. Bu arada, yapılan yardımların yerine ve zamanında ulaşması da çok önemlidir. İhtiyaç sahiplerinin de yardım kabul etmedeki çekimserliği üzerlerinden atmaları gerekir. Birçok yardım malzemeleri yurdun dört bir yanından deprem bölgesine gönderilmektedir. Bu yardımlarla felaketzadelerin acıları bir parça da olsa azalacaktır. Millet olarak onların yanlarında olduğumuzu göstermemizin tam zamanı. Hiç değilse onlara sıcak dost elimizi uzatabilmeliyiz en azından. Acılarını acımız bilip onlara kucağımızı, yüreğimizi açmalıyız.”

8 tane anlatım bozukluğu yapılmış.

 

S-5) Aşağıdaki cümledeki yazım yanlışı olan kelimeleri gösteriniz. (15 p.)

“ Laboratuar bekliyenler birazdan olacaklardan habersiz deneğlerine devam ediyorlardı. İçlerinden heran bir şeyler olacakmış gibi tedirgin olanlarda vardı asılında. Kapı açılıpta içeri birileri girince bütün bakışlar pür dikkat onlara çevirildi. Gelenler, 2’şerli guruplar halinde içeri girdiler ve içerisini yerlebir etdiler. Bazı saçmasapan konuşmalardan sonra dışarı çıktılar. İçeridekiler bulundukları yerleri terk etmediler. Dışarıdan ardarda patlamalar duyulmaya başlamıştı.”

Not: Her bir yanlış 1 p.

S-6) Aşağıdaki paragrafta kaç filimsi olduğunu ( rakamla)  belirtiniz. (10 p.)

Yıllar önce  bir mahya defterim vardı, o deftere her sene bizim evin penceresinden görülen bütün camilerin ne mahya kurduklarını kaydederdim. Fakat bazıları, mesela Üsküdar’dakiler, uzak olduğundan babamın iki gözlü dürbününden yararlanırdım. Acaba her sene aynı cami, aynı günde, aynı mahyayı mı kurardı? İşte benim adı geçen mahya defterim bu tür soruları cevaplardı. Gençken çok özen gösterdiğim bu alışkanlığı şimdilerde terk etmiş olmanın verdiği hüznü yaşıyorum. Galiba bu hüzün ve duygusallık beni gittikçe esir almaya başlayacak ve ben mazinin sisli sayfalarında kaybolacağım bir süre sonra.

Her biri 1 p.

S-7 )  Türeme anında ünlü düşmesine uğramış sözcüklere beş örnek veriniz. ( 10 p.)

Uyu- ku  ,    çevir-e  ,   kıvır-ım    ,  yumurta-la  , sarı- ar … Her biri 2 p.

S-8) Aşağıdaki cümlenin ögelerini bulunuz. ( 15 p.)

“Saraçhanebaşı’ndaki yıllanmış Bozdoğan Kemeri’nin eteklerine yaslanmış eski bir medrese olan müze binası,  (Özne  )

bu tür sergilerle ( Edat veya zarf tümleci)                                

izleyicilerine  ( Dolaylı Tümleç)

geçmişten geleceğe uzanan ilginç köprüler(Belirtisiz nesne)     Her biri 2 p.

kuruyor.” (Yüklem)

S-9) aşağıdaki boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz. ( 10 p.)

a ) İnsan dışındaki varlık ve kavramların konuşturulmasından meydana gelen edebi türe…fabl..denir.

b ) Sait Faik, edebiyatımızda…Çehov (Durum)…….tarzı öykücülüğün öncülerindendir.

c ) “ Kurak topraklarda nice sevdalar filizleniyor.” cümlesindeki……kurak…sözcüğünde ses olayı vardır.

d ) “ Uzun  yıllar sonra aramıza genç bir arkadaşımız daha katıldı.” cümlesinde fiil öznesine göre dönüşlü fiildir.

e ) “ Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal!”   cümlesinin öznesi……sen( gizli özne)…….dir.

Başarılar dilerim.     Daha fazla 12. Sınıf Dil ve Anlatım Yazılı Soruları

                                                                                                           Murat AYBİRDİ

                                                                                               T. Dili ve Edebiyatı Öğrt.