CÜMLENİN TÜRLERİ

1.Aşağıdaki cümlelerden hangisi öğe dizilişine göre kurallıdır?

A)Çocukların son gürültüleri de çekilmeye başladı sokaktan.

B)Şurada, sabah vaktinde insanlar koşuşuyordu bağıra çağıra.

C)Masadaki boş sandalyeye dikiyor gözlerini dakikalarca.

D)Bazı zamanlarda yürürken kendi kendime konuşurum ben.

E)Ellerini kabanının ceplerinden çıkarıp selam verdi.

2.Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir isim cümlesi değildir?

 A)Mahallenin düzenini, komşuluğu bozan hep Hasan’dı.

B)Adamın pantolonu ütüsüz, ayakkabıları boyasızdı.

C)Akşamın tatlı ama ağırbaşlı saatleri daha pek uzaktadır.

D)Karşı mahalleye gitmedim hiç o yıllarda çocuktum diye.

E)Batı yaşantısının anlatılacak en kısa tarifi budur.

3.Aşağıdaki cümlelerden hangisi ötekilerden farklı yapıdadır?

 A)Uzakta görünen yeşil arsa serap gibi yitip gitti bir anda.

B)Merdivenlerden neredeyse yuvarlanarak iniyordu.

C)Odanın eşyası alaca karanlıkta yabansı görünüyordu.

D)Gökyüzüne baktığında bulutun mavisi çoktan kararmıştı.

E)Apartmanın kapısını itelerken nefes nefese kalmıştı.

4.Aşağıdakilerden hangisi bağımsız sıralı bir cümledir?

A)Mağaza sahibi konuşuyor, müşteri onu sinirli sinirli dinliyordu.

B)Gazete okuyan ihtiyar, gazetesini bıraktı, söze karıştı.

C)Adam ellerini ceplerine koydu, kayıtsızca uzaklaştı.

D)Önemli belgeleri bir zarfa koydu, çekmeceye yerleştirdi.

E)Merdiven basamaklarını ikişer ikişer çıktı, kapı ziline bastı.

 

5.Aşağıdaki cümlelerden hangisi bir fiil cümlesi değildir?

 A)Otobüsler çalışmaya başlamamıştı daha.

B)Komşunun evi yanarken sizin ev sağlam kalmaz.

C)Gideceğiniz yeri bilmeden dereye kadar nasıl iniyorsunuz?

D)Korkulacak bir şey olmadığını nereden biliyordu?

E)Baharı yoktur paylaşılamayan güzel olan İstanbul’un.

 

6.Aşağıdakilerden hangisi birleşik cümle değildir?

A)Oğlunun burnu patlamış, eskimiş ayakkabılarından birini ayağına geçirdi.

B)Grup, tepenin üzerinde, yavaş yavaş karayoluna paralel ilerlemeye başladı.

C)Karşı tepedeki yeşil otlardan bedavadan temek yapacaktı çocuklara.

D)Yaşlı adam, ağzı yırtılırcasına esnedi bu kimsesiz sokakta.

E)Arabaların egzoz dumanından genzim acı acı yanmaya başladı.

 

7.

   I-     Onun oyunculuğunu tartışmak kimseye düşmez.

    II-   Atıf Yılmaz’ın kadın konulu filmlerinin başrol oyuncusu Müjde Ar’dı.

   III-  Ayaklarını denize sallandırdığı yerde saatlerce susarlardı İzzet’le.

   IV-  Işıklar ayaklarının dibine varan bir yakamoz oluşturuyordu suyun üzerinde.

    V-   Türk sinemasının en iyi yönetmenlerindendir Sinan Çetin.

Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangisi ötekilerden farklı yapıdadır?

A)I ve II       B)II ve V       C)III ve IV        D)IV ve II      E)V ve I

8.Aşağıdaki cümlelerden hangisi öğe dizilişine göre ötekilerden farklıdır

 A)Beni olduğum yerde bırakarak eve doğru yürümeye başlamıştı.

B)Biz, okurlarımızla konuştuklarımızı birbirine karıştırırız.

C)Öğretmen ve arkadaşları her gün bu yoldan giderler okula.

D)Kim bilir dayımlar bizim eve bir daha ne zaman gelecek?

E)Sergiler, toplantılar, şiir günleri, tartışmalar yaptırıyordu.

 

9.Aşağıdaki cümlelerden hangisi ötekilerden farklı bir birleşik cümledir

 A)Kuytu bir taşra lisesinde olsa bunun altında kalmazdı.

B)Onun yerine başkasını getirsek daha mı iyi olacak?

C)Annesi duyarsa, zavallı kadın kahrından ölürdü.

D)Evde kimse olmasaymış evi su basacakmış.

E)Biliyorsunuz ki sanat herkese yarar sağlar.

 

10. (I) Toros Dağlarının etekleri ta Akdeniz’den başlar. (II) Kıyılar döven ak köpüklerden sonra doruklara doğru yavaş yavaş yükselir.

(III) Kıyılar dümdüz, cilalanmış gibi düz, killi topraklardır. (IV) Bu kıyılar saatlerce kıyı kokar, tuz kokar. (V) Tuz keskindir

 Bu parçadaki cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)   I.   Cümle basit yapıdadır.

B)   II.  Cümle birleşik bir cümledir.

C)   III. Cümlede arasöz kullanılmıştır.

D)   IV. Cümle bağımsız sıralı cümledir.

E)   V.  Cümle özne ve yüklemden oluşmuştur.

 

11.Dışarıda bir yaz yağmuru

      Akşam olmuş, ılık rüzgâr

     Loş ışıklar sensiz bensiz.

 Yukarıdaki dizelerde kaç eksiltili cümle vardır?

A)1          B)2          C)3          D)4          E)5

 

12.

(I)      Simsiyah, upuzun bir gelin arabası, süssüz, gösterişsiz.

(II)    Tüller içinde bir gelin, karalar içinde bir damat.

(III)  Biri arabayı kullanan olmak üzere iki kişi lokantanın kıyısına demir attılar.

(IV)  Tüller içerisindeki geline şöyle bir göz attı genç adam, bir siyahlık ve kırmızılık çarptı gözüne.

(V)    Sanki bütün yüzü o kadardı

 Yukarıdaki parçayla ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

A)   I. ve II. cümleler eksiltili cümlelerdir.

B)   III. cümle birleşik cümledir.

C)   IV. cümle içinde devrik iki cümle vardır.

D)   IV. cümle bağımlı sıralı cümledir.

E)   V. cümlede yüklem edat grubundan oluşmuştur.

 

13. “Şairin kullandığı sözcüklerde her insan için çeşitli anlamlar vardır; herkes beğendiğini seçer.

 Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)Sıralı cümledir.

B)Öğe ortaklığı söz konusudur.

C)Birinci cümlenin yüklemi isimdir.

D)İkinci cümle özne, nesne ve yüklemden oluşmuştur.

E)İki cümlede kurallıdır.

 

14. “Yüklem cümlenin sonunda bulunduğu halde, yüklemden sonra bir sözcük varsa o cümle de devriktir.

 Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bunu örneklendiren bir kullanım vardır?

A)Sanat, acısıyla tatlısıyla kendisidir yaşamın.

B)Her gün tekrarladığım bu dizeler yer etmiş içimde.

C)Ne zaman bir otel odasında olsam, bu şiir dirilir aklımda.

D)Düğümlenen kuşları çözmeye bir İskender kılıcı gerek size.

E)Bu yoldan başka türlüsüne benim aklım ermez.

 

15.Aşağıdaki cümlelerden hangisi ünlem cümlesi değildir?

A)Vur davulcu, vur! Bugün şenlik günüdür.

 B)Hu! Komşu, pencereden baksana bana.

C)İmdat! Yetişin dostlar, kimse yok mu?

D)Allah kahretsin! Nereden çıktı bu şimdi?

E)Askerler, düşmana kükreye kükreye saldırdı.

 

16.Sen Türkiye gibi aydınlık ve güzelsin!

      Benim doğduğum köyler de güzeldi.

    Sen de anlat doğduğun yerleri

    Anlat biraz

Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A)I. Dize bağımlı sıralı bir cümledir.

B)II. Dize birleşik cümledir.

C)III. Dize emir cümlesidir.

D)IV. Dizede geçişsiz fiil kullanılmıştır.

E)İlk iki dize kurallı cümlelerden oluşmuştur.

17.

     I-       Omuzları amma da genişti.

      II-     Yollar eskidi geçip gitmekten.

     III-   Uçakla bir saatte vardım Ankara’ya.

     IV-   Aldı beni bir üşüme, titreme.

     V-    Yanıktı elleri, ayakları, yüzü.

Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangileri yükleminin türüne göre diğerlerinden farklıdır?

A)I ve III

B)II ve III

C)III ve IV

D)IV ve II

E)V ve I

 

18.Aşağıdaki cümlelerden hangisi basit bir fiil cümlesidir?

 A)Ceyhun Atuf Kansu, edebiyatımızın doğaya düşkün bir şairdir.

B)Rıfat Ilgaz’ın şiirlerinde ölüm teması çok önemli bir yer alıyor.

C)Türk edebiyatının en büyük kaynağı olarak Dede Korkut’u görüyor.

D)Bu alanda başarılı olanlar elbette ki tarihteki yerlerini alacaklardır.

E)Onu geleceğe taşıyan özelliklerinden biri gözlerindeki yansızlığıydı.

 

19.Aşağıdakilerden hangisindeki yan cümlecik dolaylı tümleç görevindedir?

 A)Açıkçası, sözlerini sakınacağına hiç ihtimal vermiyorum.

B)Behçet Necatigil’in yayımlanmış ilk yapıtı bir çeviridir.

C)Şiire on iki yaşında bir rastlantıyla başladığını söylüyor.

D)İlk kez kendisini şaşırtan bir çabayla ders çalışıyordu.

E)Dalgın genç, gözlerinin neden yandığını anlayamadı.

 

20.Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapı bakımından ötekilerden farklıdır?

 A)İş arkadaşı bir şey diyecek gibi kulağına eğildi.

B)Sıcak poğaçalar gibi yumuşaktı teni bebeğin.

C)Soru soracak gibi bir elini havaya kaldırdı.

D)İşten bunalmış gibi, yorgun argın dönüyordu eve.

E)Yağmur yağacak gibi bir his var içimde.

Hazırlayan: Yusuf Kenan DURMUŞOĞLU