Sevgili öğrencilerimiz, sizler için kapsamlı bir bağlaçlar sayfası hazırladık. Bu hazırladığımız sayfa sayesinde bağlaçlar cümle içinde nasıl bulunur sorunuza cevap alacaksınız. Ayrıca bağlaçlar ile edatlar ve diğer sözcük grupları nasıl ayırt edilir bunları öğreneceksiniz. Kolayca ve kalıcı öğrenebilmeniz için bol miktarda bağlaç örnekleri verdik.

Bilindiği gibi ÖSYM, TDK ve MEB kitaplarını esas alır. Ancak üniversiteye hazırlık kaynaklarında bağlaçlar konusunda birçok hatalı bilgi bulunmaktadır. Örneğin zarf ya da edat olan bir sözcüğe bağlaç denebilmektedir. Bu anlamda internet sayfaları da çok kirlidir. Bu sayfayı bir edebiyat öğretmeni oluşturmuş ve 2023 TDK ve MEB kitaplarını kaynak almıştır. Bu yüzden bu sayfada bağlaçlar ile ilgili verilen bilgilere güvenebilirsiniz.

BAĞLAÇLAR

Cümleleri veya aynı görevdeki sözcükleri birbirine bağlayarak aralarında anlam ilgisi kuran sözcüklere bağlaç denir. Türkçede en çok kullanılan bağlaçlarl şunlardır:

ile, ve, de, ama, fakat, ancak, lakin, ancak, yalnız, ki, hem…hem, ya…ya, ister…ister, çünkü, hatta, mademki, meğer, eğer, yoksa, yani, yahut, ise, dahi, gerek…gerek, ha…ha, halbuki, hele, ne…ne, oysa, veya, veyahut, zira…

“İLE” –  “VE”  BAĞLAÇLARI

Aynı görevdeki sözcükleri birbirine bağlar.

• Evin ve bahçenin kapısı açıktı. (Tamlayanları bağladı)
• Bu radyo Adana’da ve Mersin’de yayın yapıyor. (Dolaylı tümleçleri bağladı)
• Akşam arkadaşıma gideceğim ve her şeyi anlatacağım. (Cümleleri bağladı)
• Cehennemle cenneti bu dünyada yaşadık. (Nesneleri bağladı)
• Evle okul arasında mekik dokuyor. (İsim tamlamasının tamlayanlarını bağladı)
• Annesiyle babası yarın bize gelecek. (Özneleri bağladı)

Uyarı: Biri bağlaç diğeri edat olan iki çeşit “ile” vardır. Bir cümlede “ile”nin  yerine “ve”yi getirebiliyorsak bağlaç, getiremiyorsak edattır.

• Bazen yandık bazen menekşelerle söyleştik. (Edat)
• Kazaklarla ceketi parayla aldım.(B-E)

 “DE” BAĞLACI

Eşitlik, gibilik anlamı katar:

• O filmi ben de seyrettim.
• Bence Aslı da bu işten anlamıyor.

Abartma anlamı katar:

• Çocuğun okuduğu şiir de şiirdi hani.
• Aldıkları araba da araba yani.

Küçümseme anlamı katar:

• Sen sınavı kazanacaksın da ben göreceğim.
• Sanki bu işten anlıyorsun da konuşuyorsun.
• Büyüyecek de adam olacak da bize bakacak.

Sitem anlamı katar:

• Okula kadar geldin de bir selam vermedin.
• İzmir’e kadar geldin de yanıma uğramadın.

Şaşma, inat, sebep, korkutma anlamı katar:

• Kardeşin de mi bizimle gelecek? (Şaşma)
• Ufaklık, kalemi vermem de vermem, diyor. (İnat)
• Ailesiyle kavga etti de evi terk etti. (Sebep)
• Dışarı çık da göreyim.

Ama, fakat  anlamında kullanılır:

• Pansiyona kaydını yaptı da yerleşmedi.
• Bize gelmiş de fazla kalmamış.

Uyarı: Türkçede biri bağlaç diğeri hal eki olan iki çeşit “de” vardır. “De”yi cümleden çıkardığımızda cümlenin yapısı bozulursa ektir bitişik yazılır, bozulmazsa bağlaçtır ayrı yazılır.

• Bakkalda sebze de satılıyormuş.
• Ayşe de okulda kalmış.

 “AMA” , “FAKAT” BAĞLACI

Karşıt anlamlı iki cümleyi birbirine bağlar.

• Sınava çok iyi hazırlandı ama üniversiteyi kazanamadı.
• Her sabah spor yapıyor ama zayıflayamıyordu.

Koşul, pekiştirme anlamı katar.

• Dışarı çıkabilirsin ama eve erken döneceksin.
• Seninle sinemaya gelirim ama işim olmazsa.
• Bu kitabı sana alacağım ama okuyacaksın.
• Dışarıda soğuk ama çok soğuk bir hava var.
• Büyük ama çok büyük bir bahçesi vardı.

 “ANCAK” ,“YALNIZ”  BAĞLACI

Yalnız sözcüğü;

“ama“, “fakat”  anlamında kullanılıyorsa bağlaç, “sadece” anlamında kullanılıyorsa zarf, önündeki ismi niteliyorsa sıfat, fiili niteliyorsa zarftır.

• Geziye yalnız bizim sınıf katıldı. (zarf)
• Bu adam evde yalnız yaşıyor. (zarf)
• Yalnız insanlar hayata karamsar bakarlar. (sıfat)
• Onunla konuşurum yalnız fikrim yine de değişmez.(bağlaç)
• Bu işin üstesinden ancak sen gelirsin. (zarf)
• Yoğun trafikte işe ancak yetişebildim. (zarf)
• Bütün gün evde yalnızdım. (adaşmış sıfat)
• Filmi seyredebilirsin ancak yarın erken kalkmalısın.(b.)

 “Kİ”  BAĞLACI

Özneyi pekiştirir:

• Ben ki yedi iklimin  padişahıyım.
• Sen ki Fransa eyaletinin valisisin.

Neden-sonuç  vardır:

• Günü kötü geçmiş ki çok kızgın görünüyor.
• Sana değer veriyorum ki seninle konuşuyorum.

Kuşku,yakınma,şaşma,amaç-sonuç, tahmin

• Beni tanımıyorsun ki… (Yakınma)
• Kafamı bir kaldırdım ki onu karşımda gördüm. (Şaşma,)
• Arabayı o çizmiş olabilir mi ki? (Kuşku)
• Sana iş buldum ki kimseye muhtaç olmayasın. (Amaç Sonuç)
• Geç saatlere kadar çalışmış olmalı ki sabah uyanamamış. (tahmin)

“HEM…HEM”  BAĞLACI

Karşılaştırılan iki unsurun hepsi anlamını vermektedir. Eş görevli sözcükleri bağlar.

• Hem arabayı hem evi üzerine alacakmış. (Nesneleri bağladı)
• Hem ucuz hem kaliteli ayakkabı satıyor. (Sıfatları bağladı)
• Hem çalışıyor hem üniversite okuyor. (Cümleleri bağladı)

NE…NE BAĞLACI

 Cümleyi anlamca olumsuz yapar. Karşılaştırılan iki unsurun hiçbiri  anlamını verir.

• Sallanmaz o kalkışta ne bir mendil ne bir kol. (Özneleri bağladı)
• Adam kızını ne arıyor ne soruyor. (yüklemleri bağladı)
• Ne kızı veriyor ne dünürü küstürüyor. (cümleleri bağladı)
• Bu konu ne seni ne beni ilgilendirir. (nesneleri bağladı)

NOT: İki karşıt sıfatı birbirine bağlarsa “ikisinin arası, ortası”  anlamı verir.

• Kız ne zayıf ne şişman biriydi.
• Konuşan adam ne uzun ne kısaydı.

YA… YA BAĞLACI:

Karşılaştırılan unsurlardan birini ifade etmek için kullanılır.

• Ya bu deveyi güdeceksin ya bu diyardan gideceksin. (cümleleri)
• Aynayı ya Ayşe ya Özlem kırmıştır. (özne)
• Ya salonun ya mutfağın penceresi kırıldı. (tamlayan)
• Takıma ya beni ya onu alacaksın (nesneyi)

DİĞER  BAĞLAÇLAR

• Ogün okula gelemedim çünkü çok hastaydım. (sebep)
• Bu maçı  kazanacağız  hatta  şampiyon olacağız.(pekiştirme)
• Mademki söz verdin, sözünü tutacaksın.
• Bu mağazada elbiseler çok güzel üstelik çok ucuz.
• Meğer bütün evi o dağıtmış.
• Eğer kardeşine uğrarsan selamımı söyle.
• Çok geç kaldılar; yoksa kaza yaptılar.
• Rıza Efendi de belki bu yüzden yani perde niçin açılmıyor diye sinirleniyor. (Yani sözcüğü “demek oluyor ki” anlamında kullanılırsa bağlaç, “sözün kısası” anlamında kullanılıyorsa zarftır.)
• Bizde yahut sizde çalışabiliriz.
• İster yazarsın ister yazmazsın.
• Öğretmenimiz ders anlatıyor onlar ise yaramazlık yapıyordu.
• Gerek annesi gerek babası çocuğuyla ilgileniyordu.
• Ha bir lira çalmışsın ha bir milyon. Ne fark eder?
• Halbuki ona ne çok emek vermiştik hepimiz.
• Beni hele bir kilo vereyim de sen gör.
• Sınavı kazanamadı oysa ne kadar da çok çalışmıştı.
• Yarın paragraf veya sözcükte anlam testleri çöz.
• Parasının değerini korumak için altına veyahut arsaya yatırım yapmayı düşünüyordu.
• Denemede çok az hata yapıyor zira çok fazla paragraf sorusu çözdü.

ÖRNEK SORULAR

1.   “İle” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç görevinde kullanılmıştır?
A) Her günü seninle yaşamak ne güzel.
B) Her gün okula neşeyle geliyordu.
C) Biricik oğlunu herkese gururla anlatıyordu.
D) Güzel yaşamak, iyiyle kötü arasında seçim yapmakla başlar.
E) Komşunuzla iyi geçinin çünkü zor anlarınızda yardımınıza ilk o koşar.

Çözüm Videosu:

2.    I. Yalnız senin gezdiğin bahçede açmaz çiçek.
II. Bunca yalnız varken neden bunca yalnız var?
III. Bugünlerde neden hep yalnız geziyorsun?
IV. Gelirim yalnız orada fazla kalamam.
V. Ceketteki bu lekeyi yalnız kuru temizlemeci çıkarabilir.
“Yalnız” sözcüğü yukarıdaki cümlelerde kaç farklı türde kullanılmıştır?
A) 1     B) 2     C) 3     D) 4     E) 5

Çözüm Videosu:

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ya…ya..” bağlacı nesneleri bağlamıştır?
A) Ya beni de götür ya sen de gitme.
B) Ya bu deveyi güdeceksin ya bu diyardan gideceksin.
C) Bu kitabı ya Ayşe ya Özlem almıştır.
D) Kararını verip ya beni ya onu seçmelisin.
E) Ya salonun ya mutfağın kapısı kırıldı.

Çözüm Videosu:

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç türünde bir sözcük kullanılmamıştır?
A) Mademki söz verdin, sözünü tutacaksın.
B) Ne kızı veriyor ne dünürü küstürüyor.
C) Hem çalışıyor hem üniversite okuyor.
D) Maçı kazanacağız hatta şampiyon olacağız.
E) Kitabı yarın vermek üzere alabilirsin.

Çözüm Videosu:

5. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “ise” bağlaç göreviyle kullanılmıştır?
A) Bugün iyi ise bu senin sayendedir.
B) Tansiyonu yüksek, ateşi ise normal.
C) Bilgisayarı alır ise telefona parası kalmaz.
D) O, sizi sever ise her şeyi yapabilir.
E) Çok test çözer ise netleri artar.

Çözüm Videosu:

6.  I. Bense gelmeyecek bir sevgiliyi yıllarca bekledim.
II. Bunca tehlikeyi ben senin için göze aldım.
III. Bu zor soruyu ancak Berk çözebilir.
IV. Senden başka benim kimim var bu hayatta?
V. Yağmurun yağması ile evimiz su altında kaldı.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bağlaç vardır?
A) I     B) II      C) III     D) IV     E) V

Çözüm Videosu:

7. Aşağıdakilerden hangisinde “ne … ne (de)” bağlacı cümleleri birbirine bağlamıştır?
A) Bu dünya ne sana ne de bana kalır.
B) Ne seni ne de kendimi ateşe atabilirim.
C) Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol.
D) Ne Leyla ne Mecnun böyle benim gibi sevdi.
E) Ne bir iş yapıyorsun ne ders çalışıyorsun.

Çözüm Videosu:

8. Kıyafetinden anlaşıldığına göre (I) Niğdeli arkadaş bir esnaf yahut (II) işçiydi. Böyle olmak ile (III) beraber “Han Duvarları”nı ve (IV) Faruk Nafiz’i biliyordu.
Bu parçada numaralanmış sözcükler tür bakımından eşleştirilirse hangisi dışta kalır?
A) I    B) II    C) III    D) IV     E) V

Çözüm Videosu:

Hazırlayan: Yusuf Kenan DURMUŞOĞLU

Bu konuyla ilgili daha fazla test çözmek ister miydiniz?