SİLİFKE ANADOLU LİSESİ 11.SINIFLAR

TÜRK EDEBİYATI DERSİ I.DÖNEM   I.YAZILI

[ Bahçekapı’da, Hacı Bekir’in şekerci dükkânı karşısındaki hanın üst katındayız. Burada üç oda var. Bunlardan birinde yazarlar çalışıyor. Gazetenin sahibi Agâh Efendi, Şinasi, bir iki kişi daha… Bir başka odaya gazetenin basıldığı basit el tezgâhı yerleştirilmiş. Üçüncü odada mürettipler yazı dizip sayfa bağlıyor:

Hepsi yaşlı, “en genci altmışlık” zatlar… Asıl görevleri cami hatipliği, imamlık, medrese hocalığı. Kimisi devlet matbaası Matbaa-i Amire’den getirtilmiş, kimisi üç beş kuruş kazanabilmek için dizgiciliği öğreniyor. Dizgi harflerinin bulunduğu “hurufat kasalarısın önündeki “kürsü” denilen, minderli, çevresi yastıklarla donatılmış sedire oturmuşlar, harfleri birer birer önlerindeki kasalardan alıp ellerindeki “kumpas”a yerleştiriyorlar. Aradıklarını bulamayınca da yanlarındaki, az ötelerindeki arkadaşlarından istiyorlar:

“- Hasan Efendi, bir mim başı ver!”

Dizilen satırlar sütunlara, sütunlar sayfalara dönüşüyor. Sayfalar bağlanıyor, düzeltisi yapıldıktan sonra yandaki odaya götürülüp el tezgâhına yerleştiriliyor ve gazete basılıyor.

Gazetenin tek satıcısı, Tömbekici Hasan Ağa… Merdiven başından gazeteyi alıp bitişikteki ya da pek yakındaki tütüncü dükkânına götürüyor. Ve isteyenlere, tezgâh altından çıkarıp vererek parasını alıyor. Henüz gazete satıcısı, gazete dağıtıcısı yok… Bir süre sonra “müvezzi” denilen dağıtıcılar ortaya çıkacak, ama bunlar da koltuklarının altındaki gazeteyi sessiz sedasız satacaklar. Bu gizliliğin ya da sessizliğin nedeni, bağnaz suhte (softa, medrese öğrencisi) korkusu… Bir de lobutlu, usturalı, kamalı dolaşan bağnaz hocalardan korku… İşin uçunda kıyasıya dayak yemek, hatta kimvurduya gitmek var… ]

1. Yukarıdaki metinde dönemin zihniyetini yansıtan ifadeleri bulup yazınız.
2. Tanzimat döneminde ve sonrasında onlarca gazete çıkarılmasının sebeplerini yazınız.
3. Tercüman-ı Ahval mukaddimesinin önemi nedir?
4. Şinasi’nin Türk edebiyatı için önemini anlatınız.
5. Namık Kemal’in ‘Hürriyet Kasidesi’ adlı şiirinde Edebiyatımıza kazandırdığı yeni imgeler nelerdir?
6. “Atatürk’e göre çağdaşlaşma bizim için Batı’yı körü körüne taklit, körü körüne bir uyum değildir” cümlesinde anlatılmak isteneni yorumlayınız.
7.  Tanzimat Dönemi öğretici metinlerin özelliklerini yazınız.
8. Aşağıdaki boşlıkları uygun sözcüklerle doldurunuz.

………………………………………, …………………………………………….. ve …………………………………… Tanzimat Edebiyatının öncüleridir.

 Bu sayfayı dosya halinde indirin