Ekte ki Dosyanın İçeriğinden Bir Kısmının Görünümü:

11.sınıf Türk Edebiyatı Ders Notları

YENİLEŞME DÖNEMİ

1. Osmanlı Devleti’ndeki yenileşme hareketleri 17. yüzyılın sonundaki Karlofça Antlaşması (1699) ile başlamıştır.

1. Osmanlı İmparatorluğu, 17. yüzyıla dek dünyanın büyük devletlerinden bi­riydi. Ancak bu yüzyılın sonlarında ülke küçülmeye başladı. Karlofça antlaşma­sıyla başlayan toprak kaybı, devlet adamlarını derin derin düşünmeye yöneltti. Toprak kayıplarının nedeni ordunun savaş alanlarında yenilmesiydi. Bu tespit, ol­gunun bir yüzünü, askerî yönünü dışa vuruyordu. Oysa sadece askeri örgütler de­ğil devletin çeşitli kurumlan çağın ihtiyaçlarını karşılamaktan uzaklaşmıştı. An­cak bunu görmek isteyenlerin sayısı son derece azdı. O nedenle Osmanlı İmparatorluğundaki çağdaşlaşma hareketi askerî alanda başlatıldı. Amaç imparatorluğu eski gücüne kavuşturmaktı.

Tanzimat devrine gelinceye kadar ülkede bazı yenilik hareketlerine girişildi. Ancak bunlar planlı programlı çalışmalar olmadığı için, sadece yeniliği başlatan devlet adamının yaşamıyla özdeşleşti. Yenilikçi kişinin ölümü ile yenilikler de or­tada kaldı.

Paris ve Londra elçiliklerinde bulunmuş olan Hariciye Nazırı Mustafa Reşit Paşa, Osmanlı İmparatorluğu’nda Tanzimat Dönemi olarak tarihe geçecek bir ola­yı başlatmıştır.

3 Kasım 1839’da Gülhane Hatt-ı Hümayunu adı verilen bir belgeyi devlet ile­ri gelenlerinin, yabancı elçilerin, halkın önünde okumuştur.

“Tanzimat “, düzenlemeler demektir. Her alanda düzenlemeler yapılacağının duyurulduğu bu fermana Tanzimat Fermanı; bu fermanın ilanıyla başlayan döne­me de Tanzimat Dönemi denir.

Fermanın en dikkat çekici yanı, Osmanlı Devleti’nin, Batılı devletlerin anaya­salarında yer alan insanın temel hak ve özgürlüklerinin korunması ilkesini kabul etmesi ve bunu resmî bir törenle duyurmasıdır. Böylece imparatorlukta hukuk devletine doğru bir yöneliş de başlamıştır.

Tanzimatla gelen yenilik ve düzenlemeler, hemen hemen yaşamın her alanını kapsamıştır.

Tanzimat Fermanı’nda, Batılı anlamda bir düzene duyulan gereksinim açıkça belirtilmişti.

Önce yönetim merkezi olarak Babıâli güçlendirildi. II. Mahmut zamanında ku­rulmuş olan Meclis-i Ahkâm-ı Adliye yeniden düzenlendi. Yeni meclislerin kurul­ması kararlaştırıldı. Ceza ve ticaretle ilgili yasalar çıktı (1840’ta Ceza Kanunna­mesi, 1850’de Ticaret Kanunnamesi).

Osmanlı yurttaşı olan herkesin yasa önünde eşit olduğu vurgulanıyordu. Ayrı­ca üyeleri arasına yabancıların da katıldığı karma ticaret mahkemeleri kuruldu. 1864’te Vilayet Nizamnamesi çıkarıldı. Ülke vilayetlere, vilayetler sancaklara, sancaklar kazalara, kazalar da karyelere (köylere) ayrıldı. Vilayetlerin başına va­liler, sancakların basma mutasarrıflar, kazaların başına da kaymakamlar getirildi. Ayrıca kazalarda, sancaklarda ve vilayetlerde birer idare meclisi kuruldu………

Dosyanın Tamamını İndirmek İçin Tıklayın