10. SINIF TÜRK EDEBİYATI DERSİ 1. DÖNEM 3. YAZILI

1-Aşağıdaki dizelerin hangisinde ‘yarım uyak’ ve ‘ek redif’ vardır?

A) Yar yüreğimi yar
Gör ki neler var
B) Üstümüzden gelen boran kış gibi
Şahin pençesinde yavru kuş gibi
C) Aşamazsın Karam’ın ilini
Köprüsü yok geçemezsin selini
D) Kalem böyle çalışmıştır yazıma
Yazım kışıma uymaz kışım yazıma
E) Kimi solgun, sarışın; kimi ak, kimi kara
Kimini arkasından görünüyor Ankara

2-“El ettiler turnalara kazlara
Dağlar yeşillendi döndü yazlara
Çiğdemler takınsın söylen kızlara
Niçin gitmez Yıldız dağı dumanın”

Bu dörtlüğün uyak düzeni, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çapraz düzen
B) Sarma düzen
C) Koşma düzen
D) Düz (mesnevi) uyak düzeni
E) Mani düzeni

3-Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatına özgü bir terim değildir?
A) Mazmun    B) Mecaz   C) Seci      D) Teşbih   E) Ayak

4-Aşağıdakilerden hangisi ‘koşma‘nın özelliklerinden biri değildir?

A) Dörtlük sayısı genellikle 3 – 5 arasıdır.
B) Halk edebiyatının en az kullanılan nazım biçimidir.
C) On birli hece ölçüsüyle söylenir.
D) Hem bir nazım biçimi, hem bir ezginin adı olup Divandaki gazeli andırır.
E) Konusuna göre koçaklama, güzelleme, ağıt, taşlama adlarıyla adlandırılır

 5. Aşağıdakilerden hangisi tasavvufla ilgilenmemiştir?

A) Kaygusuz Abdal       B) Pir Sultan Abdal   C) Yunus Emre D) Dadaloğlu   E) Mevlana

6-Aşağıdakilerden hangisi ‘tecelli = yansıma’ görüşünün özelliklerinden biri değildir?

A) Tanrı her şeyde, evrende belirmiş, görünmüştür.
B) Yaratılış sözle başladığından , söz oldukça önemlidir.
C) Tecelli süreklidir; önsüz sonsuz zaman bu oluşumun içindedir.
D) Bütün varlık sürekli var olmakta, yok olmaktadır.
E) Tanrı çekilse de oluşum sürecek, evren düzenli bir biçimde gelişecektir.

“Bektaşilerin söylediği ilahilerdir. İlahiden farkı Bektaşi ulularını övmesi, tarikat ilkelerini yansıtması, bu inancın savunucusu olmalıdır.”

7-Yukarıdaki sözü edilen bu şiir türü, aşağıdakilerden hangisidir?

A) İlahi

B) Deme
C) Devriyye

D) Nefes
E) Şathiyye

8-Aşağıdaki destanlardan hangisi, birlikte verildiği ulusa ait değildir?

A. Manas-İran

B .Ramayana-Hint

C. Nibelungen –Alman

D. Kalevala- Fin
E. Ergenekon-Türk

9-. Gazel ve koşmanın karşılaştırılması ile ilgili aşağıdaki yargıların hangisi yanlıştır?

A) Gazel, Divan Edebiyatına; koşma, Halk Edebiyatına özgü bir nazım biçimidir.
B) Gazelde nazım birimi beyit, koşmada dörtlüktür
C) Gazel aruzun istenilen her kalıbıyla yazıldığı halde; koşma, hece ölçüsünün 11’li kalıbıyla yazılır.
D) Gazel 10-20 beyitten, koşma 7-12 dörtlükten oluşur.
E) Gazellerin konusu sevgilinin güzelliği, aşk ve şarap; koşmalarınki ise genellikle aşk, sevgi ve doğa güzellikleridir.

10-Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) Tonyukuk Anıtı, Bilge Tonyukuk adına 720’de dikilmiştir.
B) Türk edebiyatının ilk yazılı ürünleri Göktürk Yazıtları‘dır.
C)Göktürk Yazıtları’nı Danimarkalı bilgin Thomsen okumuştur.
D)Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla yazılan ilk yapıt, Göktürk Yazıtlarıdır.
E)Göktürk Yazıtlarının konusu Göktürklerin tarihidir.

11. Aşağıdakilerden hangisi kasidelerde şairin kendini övdüğü bölümdür?

A)Nesib     C)Fahriyye   B)Tegazzül     D)Methiye     E)Dua

12- Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi Türk edebiyatının özelliklerinden değildir?

A) Yabancı etkilerden uzaktır
B) Koşuk,sagu,sav,destan başlıca ürünleridir.
C) Bütünüyle sözlü ürünlerden oluşur.
D) Aşk,doğa,yiğitlik başlıca konulardır.
E) Öz ve biçim yönünden milli bir edebiyattır.

13-Aşağıdakilerden hangisi edebiyat tarihçisinin görevleri arasında yer almaz?

A)Edebiyatı dönemlere ayırmak.
B)Tarihi ve toplumsal olayların eserlere nasıl yansıdığını incelemek.
C)Şair ve yazarların hayatlarını incelemek
D)Tarihi olayları kronolojik sıraya göre düzenlemek.
E)Edebi dönemlerin özelliklerini tespit etmek.

14-Aşağıdaki edebi ürünlerden hangisi genel tarih açısından bir değer ifade etmez?

A)Günlük B)Roman C)Deyim D)Gezi yazısı E)Hatıra

15-Dünyanın en uzun destanı aşağıdakilerden hangisidir?

A)Göç    B)Manas    C)Bozkurt     D)Şu     E) Türeyiş

16-Türk Edebiyatının ilk yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A)Yollug Tigin       B)Yunus Emre         C)Ahmedi               D)Bilge Kağan      E)Kaşgarlı Mahmut

17-Aşağıdakilerden hangisi İslâmi Devir Türk Edebiyatının bilinen ikinci eseridir?

A)Divan-ı Hikmet                 B)Atabetü’l Hakâyık         C)Kutadgu Bilig

D) Divan-ü Lügati’t-Türk      E)Orhun Abideleri

18-    “Yanaram mumlayın başdan ayaga
Nedür bu yanmagın pâyânı yok mı”
Dehhâni
Yukarıdaki şiirde bulunan edebi sanatlar aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A)Kinaye-Tevriye  B)Tekrir-Tezat  C)Teşbih-İstifham  D)Nida-İntak  E)Cinas-Tezat

19-“Vesiletü’n-Necât” kimin eseridir?

A)Evliya Çelebi B)Hasan Çelebi C)Yunus Emre D)Ahmet Yükneki E)Süleyman Çelebi

20-“Aşk,âşık,tecelli,çile,sûfi” kavramları hangi düşünceyi yansıtmaktadır?

A)Bilisel düşünceyi         B)Tasavvufi düşünceyi      C)Felsefi düşünceyi

D)Dünyevi düşünceyi     E)Beşeri düşünceyi

21-Tasavvufi düşüncedeki “mâsiva” kavramının tanımı aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A)Allah dışındaki her şey yani kesret(çokluk) âlemi.
B)Nefsin mertebelerini tamamlayıp kemâle erme.
C)Nefsin arzularından geçip varlığını Allah için görmek.
D)Varlık tektir. Bu tek varlık mutlak varlık Allah’tır.
E)Kulun kendi sıfatlarından kurtularak Allah’ın sıfatları ile sonsuza kadar yaşaması.

22-Aşağıdakilerden hangisi halk şiirimizin özelliklerinden değildir?

a) Hece ölçüsü kullanılması
b) Dörtlüklerden oluşması
c) Genellikle yarım kafiye kullanılması
d) Sözlü olarak yaratılması
e) Sanatlı anlatım kullanılması

23-Aşağıdakilerden hangisi sözlü edebiyat’ın özelliklerinden biri değildir?

A) Uyak, yarım uyaktır; cinaslardan, rediflerden yararlanılır.
B) Bu veriler anonimdir.
C) Başlangıçta söyleyeni bilinse de zamanla bu ürünler, halkın ortak malı olur.
D) Konular, günübirlik yaşamdan alınır.
E) Düz yazıyla önemli ürünler verilir.

24-Aşağıdakilerden hangisinde “Kutadgu Bilig’de değinilmemiştir?

A) Din – felsefe – edebiyat
B) Eğitim – öğretim – bilim
C) Devlet – siyaset – yasa – töre
D) Erdemlilik – görgü kuralları
E) Arapça’nın yetersizliği – Türkçe’nin zenginliği

25-“1069 – 1970’te tamamlanıp dönemin hükümdarına sunulmuştur. Eski Doğu ve Hint eserlerini bu kitap ‘alegorik’ olup, atasözleri, bilgece deyimlerle süslenmiş, dört kişi arasında geçen diyaloglu bir sahne oyununa benzer.”

Bu parçada söz edilen eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacip
B) Atabet’ül Hakayık – Edip Ahmet
C) Divan ü Lügat’it Türk – Kaşgarlı Mahmut
D) Divan – ı Hikmet – Ahmet Yesevi
E) E) Muhakemetü’l Lügateyn – Ali Şir Nevaî

Cengiz TOSUN