10. SINIF TÜRK EDEBİYATI DERSİ 1. DÖNEM 3. YAZILI

1-Aşağıdakilerden hangisi sözlü edebiyat’ın özelliklerinden biri değildir?

A) Uyak, yarım uyaktır; cinaslardan, rediflerden yararlanılır.
B) Bu veriler anonimdir.
C) Başlangıçta söyleyeni bilinse de zamanla bu ürünler, halkın ortak malı olur.
D) Konular, günübirlik yaşamdan alınır.
E) Düz yazıyla önemli ürünler verilir.

2-Aşağıdakilerden hangisinde “Kutadgu Bilig‘de değinilmemiştir?

A) Din – felsefe – edebiyat
B) Eğitim – öğretim – bilim
C) Devlet – siyaset – yasa – töre
D) Erdemlilik – görgü kuralları
E) Arapça’nın yetersizliği – Türkçe’nin zenginliği

3-“1069 – 1970’te tamamlanıp dönemin hükümdarına sunulmuştur. Eski Doğu ve Hint eserlerini bu kitap ‘alegorik’ olup, atasözleri, bilgece deyimlerle süslenmiş, dört kişi arasında geçen diyaloglu bir sahne oyununa benzer.”

Bu parçada söz edilen eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacip
B) Atabet’ül Hakayık – Edip Ahmet
C) Divan ü Lügat’it Türk – Kaşgarlı Mahmut
D) Divan – ı Hikmet – Ahmet Yesevi
E)  Muhakemetü’l Lügateyn – Ali Şir Nevaî

4-+”1072 yılında bitirilip dönemin Abbasi halifesine sunulmuştur. Türkçenin Arapça kadar zengin olduğunu kanıtlamaya çalışır. 7500 Türkçe sözcüğe Arapça karşılık veren bir sözlüktür.”
Bu eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Divan’ü Lügatit Türk – Kaşgarlı Mahmut
B) Divan – ı Hikmet – ahmet Yesevi
C) Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacip
D) Hadikatü’s Süeda – Fuzuli
E) Atabetü’l Hakayık – Edip Ahmet

5-‘Divan ü Lügat’ıt Türk’ için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Bir dilbilgisi kitabı olduğu
B) Türk lehçeleriyle ilgilenmediği
C) Zengin bir edebiyat antolojisi olduğu
D) Ulusal bilinçle yazıldığı
E) Birçok bilim dalını ilgilendiren bilgiler bulundurduğu

6-‘Göktürk Yazıtları‘ için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) İlkinde, Tonyukuk’un kendi çağını anıyı andıran bir anlatımla verdiği
B) Onbiri sessiz, üçü sesli ondört harfli uygur alfabesiyle yazıldığı
C) Kül Tigin anıtının dilinin zenginliği, anlatımının ustalığı ve inceliğiyle dikkati çektiği
D) Yarı söylev niteliğinde olan Bilge Kağan anıtının ilk tarih, anı, söylev örneği sayıldığı
E) 1983’te Danımarkalı bilgin Thomsen tarafından okunarak bilim ve sanata kazandırıldığı

7- Türklerin baştan beri kullandıkları, alfabeler, tarih sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?
A) Göktürk – Uygur – Arap – Latin
B) Uygur – Göktürk – Arap – Latin
C) Uygur – Arap – Göktürk – Latin
D) Göktürk – Arap – Uygur – Latin
E) Göktürk – Uygur – Latin – Arap

8-Aşağıdaki dizilerden hangisi, yalnızca ‘yapma’ destanları kapsamaktadır?

A) Gılgamış – Şehname – İlyada – Kaybolmuş Cennet
B) Odise – Kalevala – Kurtarılımış Kudüs – Niebelungen
C) Mahabharata – Sid – Çılgın Orlando – Şu
D) Çılgın Orlando – Kurtarılmış Kudüs – Henriade – Kaybolmuş Cennet
E) Şehname – Şu – Hendiade – Sid

9- Aşağıdaki edebi ürünlerden hangisi genel tarih açısından bir değer ifade etmez?

A)Günlük     B)Roman     C)Deyim     D)Gezi yazısı    E)Hatıra

Dadaloğlu yarın kavga kurulur
Öter tüfek davlumbazlar vurulur
Nice korkunç yiğetler yere serilir.
Ölen ölür kalan sağlar bizimdir.

“Koşmanın kendine özgü ve ezgiyle söylenen bir türüdür. Uyak düzeni koşma gibidir. Hecenin sekizli ölçüsüyle söylenir. Yiğit, mertçe bir havası vardır. ‘Behey, bre …’ gibi ünlemlerle başlar. En güzel örneklerini Karacaoğlan vermiştir.”

10-Yukarıda sözü edilen ‘Halk edebiyatı şiir türü’ aşağıdakilerden hangisidir?
A) Semai           B) Mani       C) Nefes      D) Varsağı          E) İlahi

11-Aşağıdakilerden hangisi ‘semai’nin özelliklerinden biri değildir?

A) Aruzun belli kalıplarıyla yazılanları da vardır.
B) Aruzla yazılanların farklı bir ezgileri olup, bunlar hecenin 8 + 8 kalıbına uyarlar.
C) Konuları kahramanlık, yiğitliktir.
D) Aruzlu semailer gazel, murabba, muhammes, müseddes biçiminde olabilirler.
E) Eklemeliler ‘ayaklı = yedekli’ semai adını alır.

12-Aşağıdakilerden hangisi tasavvufla ilgilenmemiştir?

A) Kaygusuz Abdal

B) Pir Sultan Abdal
C) Yunus Emre

D) Dadaloğlu
E) Mevlana

13-Aşağıdakilerden hangisi ‘tecelli = yansıma’ görüşünün özelliklerinden biri değildir?

A) Tanrı her şeyde, evrende belirmiş, görünmüştür.
B) Yaratılış sözle başladığından , söz oldukça önemlidir.
C) Tecelli süreklidir; önsüz sonsuz zaman bu oluşumun içindedir.
D) Bütün varlık sürekli var olmakta, yok olmaktadır.
E) Tanrı çekilse de oluşum sürecek, evren düzenli bir biçimde gelişecektir.

14-Aşağıdakilerden hangisi ‘tasavvufun’ konularından biri değildir?
A) Tanrı’nın niteliği
B) Çalışmanın, kazanmanın gerekliliği
C) Evrenin oluşumu
D) Tanrı – halk ilişkileri
E) Fizikötesi gerçeklik

Bektaşilerin söylediği ilahilerdir. İlahiden farkı Bektaşi ulularını övmesi, tarikat ilkelerini yansıtması, bu inancın savunucusu olmalıdır.”

15- Yukarıdaki sözü edilen bu şiir türü, aşağıdakilerden hangisidir?
A) İlahi      B) Deme        C) Devriyye       D) Nefes         E ) Şathiyye

16-Aşağıdakilerden hangisi ‘Anonim Halk edebiyatı’ ürünlerinden biri değildir?
A) Mani         B) Türkü        C) Ninni     D) Koşma     E) Bilmece

17. ‘Yunus Emre‘ için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Dili, düşüncesi engin sevgisiyle belirginleşen Yunus, Anadolu Türk edebiyatının en büyük ozanı olarak değerlendirilir.
B) Halk, Tekke, Divan şiirini sürekli etkilemiştir.
C) Canlı, cansız tüm varlığı birlik düşüncesiyle işlemiş, sevgiyi yaşamının odağı edinmiştir.
D) Tanrı’lma ilişkileri, ölüm, yaşam gibi konuları sevginin sınırsız hoşgörüsüyle almış, duymuş, yaşamıştır.
E) Tüm şiirlerinde heceyi kullanmış, Divan türleriyle şiir vermemiştir.

18 Aşağıdakilerden hangisi XIII. ve XIV. yüzyıl mutasavviflarindan birisi değildir?

a) Yunus Emre

b) Süleyman Çelebi
c) Aşık Paşa

D) Hacı Bektaş-ı Veli

E) Mevlana

19.Aşağıdakilerin hangisinde zengin kafiye kullanılmıştır?

A) Çatlak dudaklarımı ıslatmıyor kan -Toprakta yangı var toprakta volkan
B) Taşmda toprağımda bereket – Köklerimden başar hürriyet
C) Dünyada ne ikbal ne servet dileriz – Hatta ne de saadet dileriz
D) Günlerce uzak kalmış iken sözlerinizden -Akşam yine bahsettik ela gözlerinizden
E) Sırmalı kemeri takmış beline – Kendi benzer has bahçenin gülüne

19-Aşağıdakilerden hangisi Sözlü Edebiyat Dönemi şairlerine verilen adlardan biri değildir?
A) Ozan     B) Baksı      C) Yuğ       D)Kam      E)Şaman

20- Edebiyatımızda mesnevi nazım şekli ilk defa hangi eserde kullanılmıştır?
a. Atebet’ül Hakayık
b. Kutadgu Bilig
c. Divan-ı Hikmet
d. Divan-ü Lügati’t Türk
e. Muhakemet’ül Lügateyn

21-Halk şiirindeki “ağıt ve güzelleme” nin Klasik edebiyatımızdaki karşılıkları hangisinde verilmiştir?

a) Kaside– Mesnevi
b) Mesnevi-Mersiye
c) Mesnevi-Gazel
d) Mersiye-Gazel
e) Mersiye-Kaside

22-Aşağıdakilerden hangisi İslamiyetin kabulünden önceki Türk destanlarından biri değildir?
a. Battal Gazi Destanı
b. Şu Destanı
c. Oğuz Kağan Destanı
d. Bozkurt Derstanı
e. Alp Er Tunga Destanı

“Saçma ey göz, eşkten gönlümdeki odlare su
Kim bu denlü dutuşan odlara kılmaz çare su”

23-Yukarıdaki beyitte aşağıdaki edebi sanatlardan hangisi bulunmamaktadır?
a) Nida     b) Teşhis    c) Tenasüp  d) Hüsn-ü talil     e) Tezat

24-Aşağıdakilerden hangisinde Dini Tasavvufi halk edebiyatı nazım türleri bir arada verilmiştir?
a) İlahi-nutuk-deme-mani
b) Nefes-devriye-mani-şathiye
c) İlahi-nefes-deme-nutuk
d) Mersiye-ilahi-nefes-deme
e) Nutuk-semai-nefes-deme

25-Aşağıdakilerden hangisi destan motiflerimizden biri değildir?

a) Bozkurt     b) Ağaç c) Nevruz     d) Su      e) Işık

 Cengiz TOSUN