KOMEDİ (KOMEDYA)

İnsanların ve olayların gülünç yanlarını sergileyen her tür tiyatro eserine komedi denir. İlk komediler de trajediler gibi MÖ 6. yüzyılda Antik Yunan’da yazılmış ve oynanmıştır. Bu dönem komedyalarının ve bunların örnek alınmasıyla sonraki dönemlerde oluşturulan klasik komedyaların özellikleri şöyle sıralanabilir:

1. Komedyada kişisel ve toplumsal bozuklukların neden olduğu  komik durumlar sahnelenmiş, seyircinin güldürülürken düşündürülmesi ve doğru yola yönlendirilmesi hedeflenmiştir.
2. Komedyada konular, günlük hayattan; kişiler halktan seçilmiştir.
3. İzleyicinin korkmasına ve acı duymasına sebep olabilecek her çeşit olay (vurma, yaralama) sahnede gösterilebilmiştir.
4. Antik Yunan ve Roma komedyaları diyalog ve koro bölümlerinden oluşmuş; manzum olarak yazılan bu metinlerde 3 birlik kuralına uyulmuştur.
5. Üslupta soyluluk aranmamış, metinde her çeşit kaba söze yer verilebilmiştir.
6. Antik komedyanın en tanınmış yazarları, Aristophanes, Menandros ve Plautus’tur. Klasisizm akımı yazarlarından Moliere de 17. yüzyılda birçok komedya kaleme almıştır.
7. Klasik komedyalar ele aldıkları konuları yönünden karakter komedyası, töre komedyası ve entrika komedyası olmak üzere 3 başlık altında değerlendirilebilir.

a. Karakter komedyası: Kişilerin olumsuz, çarpık, gülünç yönlerinin ön plana çıkarıldığı komedyalara karakter komedyası adı verilir . Moliere‘in Cimri ve Tartuffe, Shakespeare’in Venedik Taciri, bu tür komedyalara örnek verilebilir.

b. Töre komedyası: Toplumun, geleneklerin ve çeşitli toplumsal değerlerin gülünç, çarpık ve aksayan yönlerinin ele alındığı komedyalara töre komedyası denir. Aristophanes’in Eşek Arıları, Moliere’in Gülünç Kibarlar, Gogol’ün Müfettiş, Şinasi‘nin Şair Evlenmesi, bu tür komedyalara örnek gösterilebilir.

c. Entrika komedyası: Olayların, insanı şaşırtacak, kişide merak duygusu uyandıracak biçimde geliştiği komedya türüne entrika komedyası denir. Moliere’in Scapin’in Dolapları, Shakespeare’in Yanlışlıklar Komedyası bu türden yapıtlardır.