Hacı Bektaş Velî (1209-1271)

Asıl adı Seyyit Muhammet Bin Ata’dır.
Horasan Nişabur’da doğan Hacı Bektaş 13. yüzyılda yaşamıştır.
Hoca Ahmet Yesevi’nin müridi Lokman Perende’nin öğrencisi olan Hacı Bektaş, Yeseviliğin halifesi kabul edilir.
Kırşehir’in Sulucakarahöyük köyüne (Hacıbektaş’a) gelerek burada Yeniçeri Ocağı etrafında şekillenen “Bektaşilik” tarikatını kurmuştur. Hatta Hacı Bektaş’ı pirleri olarak kabul eden Yeniçeriler sefere çıkmadan önce şu duayı okurlardı:

• “Allah, Allah! İllallah! Baş uryan, sine püryan, kılıç al kan. Bu meydanda nice başlar kesilir hiç olmaz soran; Kahrımız, kılıcımız düşmana ziyan! Kulluğumuz padişaha ayan! Üçler, yediler, kırklar! Gülbang-ı Muhammedi, Nûr-i Nebi, Kerem-i Âli, Pirimiz, Sultanımız Hacı Bektaş Velî. Demine devranına hû diyelim, Hû!”
• Sevgi, hoşgörü ve tasavvuf eserlerinin konusunu oluşturur.
• Tasavvuf yollarından bahsettiği dört kapı (Şeriat, Tarikât, Hakikât, Marifet) kırk makamı işleyen Makalat adlı Farsça bir eseri vardır. Ahlâkî kuralları, hoşgörüyü ve tasavvuf anlayışını işleyen Makalat, kelime anlamı olarak makaleler anlamına gelir. Manzum tarzda beyitlerle oluşturulan eserin dili sade ve anlaşılırdır. Bu eserin de orijinali bulunamamıştır.
• Kitâbu’l-Fevâid, Şerh-i Besmele, Şathiye, Makâlât-ı Gaybiye ve Kelimât-ı Ayniye adında eserleri de vardır.