FABL                                                                 

1.   Kiюileri genellikle hayvan, bitki ve cansэz varlэklar olan, ders verir nitelikli, kэsa masalэmsэöykülere fabl denir.

2.   "Fabl" sözcüрünün kökeni Latince "hikaye" manasэna gelen "fabэla"'dэr. Fakat bu sözcük zamanla bir ahlak ilkesi veya davranэю kuralэnэ anlatan kэsa sembolik (simgesel) bir hikâye türünün adэ olmuю

3.  Bu tür hikayelerin, kahramanlarэ çoрunlukla hayvanlardэr. Hikâye kahramanэ bu hayvanlar, kendi özelliklerini korumakla birlikte insan gibi konuюurlar. Esasen "fabl" bu özelliрi nedeniyle masalэmsэ eserler arasэnda yer alэr.  

4.   Fabllar hem nazэm, hem nesir biçiminde olurlar.

5.   Fablэn sonunda her zaman bir ahlak dersi (kэssadan hisse) vardэr. Bu ders kэsa, açэk ve doрru olmalэdэr ve mutlaka öykünün doрal bir neticesi gibi görülmelidir.

6.   Fabllarda öрretici (didaktik) bir amaç güdülür, gündelik hayatla ilgili dersler ve öрütler verilir. Okurlar çoрu zaman verilen dersin veya öрüdün ne olduрunu anlamakta zorluk çekmezler. Çünkü bu ders veya öрüt eserin bir yerinde, çoрu defa sonunda, bir atasözüya da özdeyiю biçiminde açэkça belirtilir. Fabllarda basit ahlak ilkelerine deрinildiрi gibi insanlarэn birçok kusurlu yönüne de dikkat çekilir.

7.   Fabllar aracэlэрэyla kanaatkârlэk, özveri, yardэmseverlik, iyi niyet gibi olumlu davranэюlar çocuрa kazandэrэlabilir. Özellikle 8-12 yaю grubu çocuklar fabl okumaktan ve dinlemekten büyük zevk alэrlar. Kanaatkârlэk, tamahkârlэk, kэskançlэk, paylaюэmcэlэk gibi çocuklar tarafэndan anlaюэlmasэ güç kavramlarэn somut olaylarla anlatэlmasэ sebebiyle çok önemli bir eрitim aracэ olarak kabul edilmelidir.

8.    Fabllar insan belleрinde çok kolay saklanabilen ve ortaya çэkarэlabilen özelliklere sahip olduрu için sözlü gelenek içinde de yaюatэlabilmektedir.

9.    Çoрu manzum olan fabllarэn baюlэca amacэ, belli bir ana fikrin yalэn veya birkaç olayэn yardэmэyla en kэsa yoldan açэklamaktэr.

              Bundan dolayэ fabllar kэsadэr ve юu dört bölümden oluюur:

a)      Olayэn ve kahramanlarэn tanэtэldэрэ giriю bölümü

b)      Olayэn entrikalarla düрümlendiрi geliюme bölümü

c)       Düрümün çözüldüрü sonuç bölümü

d)      Olay ve olaylarэn arkasэnda yatan ana fikrin açэklandэрэ ders bölümü (kэssadan hisse bölümü)

10. Bütün uluslarda ortak bir nitelikte olan fabllar basit, pratik ahlak ilkeleridir. Bu nedenledir ki fabl yazarэ ünlü Latin юairi Phedre " Fabl, insanlarэn kusurlarэnэ düzeltmeye yaramalэdэr." der.

11. Kiюilerin ve çocuklarэn yakэnlэk duyduрu sevdiрi varlэklar olduрu için fabllar, çocuklarэn ilgisini çeker. Öykülemenin kэsa oluюu da çocuklarэn fabllara duyduрu ilginin bir baюka sebebidir. Sэkmadan verilen öрütler, bu nedenle çocuklarэn eрitimde yararlэ olur.

12.  Fabllar eрlendirici ve sevimlidirler.

13. Dramatizasyona uygun oluюlarэ anlatэmlarэndaki hareketliliрi eyleme dönüюtürmeye yardэmcэ olur. Böylelikle yaюayarak öрrenmeye uygundurlar.

14.  Fabllar olay anlattэklarэ için bir baюka юiiri okumaktan ya da ezberlemekten daha çok çocuklarэn ilgisini çeker.

15.  Fabllardan resim çalэюmalarэnda da yararlanэlabilir. Bir fablda anlatэlan olayэn bölümleri altэ-yedi karede resimlenerek, resimlerin yorumlanmasэ biçimindeki bir sözlü anlatэm çalэюmasэ yapэlabilir. Ardэndan yapэlacak yazэlэ anlatэm çalэюmasэ da çocuрun dil ve anlatэmyeteneрini geliюtirmeye yardэmcэ olur. Manzum biçimde yazэlmэю bir fabl düz yazэya, düz yazэyla yazэlmэю olan bir fablэ da manzum biçimine çevirme çalэюmalarэ yapэlabilir. Ancak bu çeюit çalэюmalar, çocuklarэn düzeyleri göz önünde bulundurularak yaptэrэlmalэdэr. Bu tür çalэюmalar nazэm, nesir uygulamasэ olabilecekleri gibi çocuklarэn dil geliюimlerine de katkэda bulunurlar.

16.  Dünyanэn en ünlü fabl yazarlarэ Ezop ve Jean de La Fontaine'dэr. Ezop'un fabllarэ MÖ 300 yэlэnda derlenerek yazэya geçirilmiюtir. ABD'li James Thurber ve Эngiliz George Orwell çaрdaю fabl yazarlarэdэr.

17.   Fabllar teюhis ve intak sanatlarэ üzerine kurulmuюtur.

18.  Dünya edebiyatэnda ilk ve önemli fabllar Hint yazarэ Beydeba'ya aittir. Beydeba 'nэn fabllarэ "Kelile ve Dimne" adlэ bir eserde toplanmэюtэr.

19.   Türkçedeki ilk örneрi Harname'dir.

---------------------------------------------Reklamlar----------------------------------------------